آشنایی با روش آبیاری زمین های کشاورزی و شناخت مزایا و معایب آنها به کشاورزان و باغداران کمک می کند تا مناسب ترین روش آبیاری را با توجه به شرایط برای بهره وری بهتر انتخاب کنند.آبیاری یکی از مراحل مهم و قابل توجه در رشد گیاه است که انتخاب بهترین روش آبیاری با توجه به شرایط محیطی میتواند تاثیر قابل توجهی در رشد گیاهان بگذارد.
شرکت مایا رشد،تولید کننده برتر کود هیومیک اسید پرک و انواع کلات های ریزمغذی تحت لیسانس MayaHofHeiomآلمان در این مقاله به مبحث “روش آبیاری زمین های کشاورزی و آشنایی با تاثیرات منفی آبیاری غیر اصولی ”پرداخته است.
مفاهیمی که در این مقاله به آنها پرداختیم،عبارتند از:
انواع روش آبیاری زمین های کشاورزی
آبیاری سطحی
آبیاری زیر سطحی
آبیاری سیلابی
آبیاری قطره ای
آبیاری مرزی
آبیاری حوضی
تاثیرات منفی آبیاری غیر اصولی
راهکارهای جلوگیری از تاثیرات منفی آبیاری
آشنایی با کشت دیم
انواع روش آبیاری زمین های کشاورزی
انتخاب روش آبیاری زمین های کشاورزی به صورت بهینه در باغات و زمین های کشاورزی یکی از مهمترین تصمیمات برای کشاورزان و باغداران می باشد که تاثیر مستقیمی بر افزایش محصول و عمر زمین کشاورزی می گذارد.
1.آبیاری سطحی:
از رایج ترین و قدیمی ترین روش آبیاری زمین های کشاورزی محسوب می شود،که آب در سیستم تحت فشار به صورت کاملا سطحی روی محصولات باز می شود.
مزایا:
- هزینه کم نصب و نگهداری
- نیاز به تکنولوژی پیچیده ندارد
- مناسب برای زمین‌های مسطح و خاک‌های با نفوذپذیری متوسط
معایب:
- هدررفت آب به دلیل تبخیر و نفوذ عمقی
- کارایی کم در خاک‌های شنی یا خاک‌هایی با نفوذپذیری بالا
- نیاز به تسطیح دقیق زمین
2.آبیاری زیر سطحی:
از دیگر روش آبیاری زمین های کشاورزی آبیاری زیر سطحی می باشد که لوله هایی در لایه زیرین خاک قرار می گیرد که آب به طور مستقیم به ریشه ها می رسد،اگرچه این روش موجب شوری خاک می شود.
مزایا:
- کاهش تبخیر و هدررفت آب
- بهبود بهره‌وری آب
- کاهش رشد علف‌های هرز
معایب:
- هزینه بالا برای نصب و نگهداری
- نیاز به مدیریت دقیق
- احتمال گرفتگی لوله‌ها و نیاز به تعمیرات مداوم
3. آبیاری سیلابی:
یکی دیگر روش آبیاری زمین های کشاورزی آبیاری سلابی است که در این روش جریان آب آزادانه روی زمین کشاورزی باز می شود و کل سطح زمین را می پوشاند،که به دلیل اینکه موجب فرسایش خاک می شود یک روش غیر اصولی برای آبیاری محسوب می شود.
مزایا:
- ساده و ارزان
- مناسب برای زمین‌های مسطح با منابع آب کافی
- بهبود تهویه خاک و کاهش شوری خاک
معایب:
- هدررفت زیاد آب
- نیاز به مقدار زیادی آب
- مناسب نبودن برای زمین‌های شیبدار
4.آبیاری قطره ای:
آبیاری قطره ای یکی از اصولی ترین روش آبیاری زمین های کشاورزی می باشد،که در این روش لوله های باریک در شیار های ایجاد شده زمین تعبیه می شود که تا حد زیادی از هدر رفت آب جلوگیری می کند و موجب سیراب شدن محصولات می شود.
مزایا:
- بهره‌وری بالای آب
- کاهش رشد علف‌های هرز
- مناسب برای زمین‌های ناهموار و با نفوذپذیری کم
معایب:
- هزینه نصب و نگهداری بالا
- نیاز به مدیریت دقیق و نگهداری سیستم
- گرفتگی لوله‌ها و قطره‌چکان‌ها
5. آبیاری مرزی:
در این روش زمین را به بخش های مختلفی تقسیم می کنند و پهنای هر قسمت مشخص شده را با جریان ملایم آب آبیاری می کنند،در واقع آب را درون شیارهای ایجاد شده هدایت می کنند این روش آبیاری زمین های کشاورزی معمولا برای تمام خاک ها مناسب است و می توان آن را روشی بهینه به شمار آورد.
مزایا:
- کنترل بهتر آبیاری نسبت به روش‌های سطحی
- مناسب برای خاک‌های سنگین و نیمه‌سنگین
- نیاز به تجهیزات پیچیده ندارد
معایب:
- نیاز به تسطیح دقیق زمین
- هدررفت آب به دلیل تبخیر و نفوذ عمقی
- کارایی کمتر در خاک‌های شنی
6. آبیاری حوضی:
در این روش آبیاری،ابتدا قسمتی از زمین را به عنوان حوضچه در نظر میگیرند سپس لوله هایی را از حوضچه به قسمت های مختلف زمین هدایت می کنند؛البته این روش بیشتر برای آبیاری درختان می باشد زیرا گیاهان با این روش سیراب نمی شوند.
مزایا:
- مناسب برای گیاهان خاصی مانند برنج
- بهبود شوری خاک
- ساده و کم هزینه
معایب:
- هدررفت زیاد آب
- نیاز به مقدار زیادی آب
- مناسب نبودن برای تمامی انواع خاک و شیب‌ها
این راه ها بسته به شرایط خاص مزرعه و نوع محصول میتواند مؤثر باشد یا چالش‌هایی را به همراه داشته باشد.انتخاب بهترین روش آبیاری نیازمند بررسی دقیق شرایط زمین، نوع گیاه و منابع آبی موجود است.
تاثیرات منفی آبیاری غیر اصولی
آبیاری غیر اصولی میتواند تاثیرات منفی زیادی بر محیط زیست، کیفیت خاک، منابع آبی و اقتصاد کشاورزی داشته باشد. در ادامه به برخی از این تاثیرات منفی می پردازیم:
1.تجمع نمک و شوری خاک:
آبیاری بیش از حد و استفاده نادرست از آب میتواند منجر به تجمع نمک در لایه‌های سطحی خاک شود. این امر باعث کاهش حاصلخیزی خاک و مشکلاتی برای رشد گیاهان می‌شود همچنین شوری بیش از حد میتواند به گیاهان آسیب برساند و عملکرد محصولات را کاهش دهد.
2.آلودگی منابع آبی و کاهش کیفیت آب:
جریان آب آبیاری که حاوی کودها، سموم شیمیایی و مواد آلی است، میتواند به منابع آب زیرزمینی و سطحی نفوذ کرده و آنها را آلوده کند.افزایش مواد مغذی مانند نیترات و فسفات در آب‌های سطحی میتواند به رشد جلبک‌ها و ایجاد مشکلاتی مانند کاهش کیفیت آب و بوی بد منجر شود.
3. فرسایش ساختار خاک:
آبیاری زیاد و غیر اصولی میتواند باعث جریان سطحی آب شود که خاک را شسته و فرسایش ایجاد کند. این امر منجر به کاهش لایه‌های حاصلخیز خاک و تخریب زمین‌های زراعی می‌شود.همچنین آبیاری مکرر و نادرست میتواند ساختار خاک را تغییر دهد و آن را فشرده و سخت کند که منجر به کاهش توانایی نفوذ آب و هوا در خاک می‌شود.
4. افزایش هزینه ها و کاهش بهره وری:
استفاده نادرست از آب و نیاز به تعمیر و نگهداری سیستم‌های آبیاری معیوب میتواند هزینه‌های کشاورزی را افزایش دهد.عملکرد پایین محصولات به دلیل مشکلات ناشی از آبیاری غیر اصولی میتواند بهره‌وری و سودآوری کشاورزان را کاهش دهد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص مصرف کود فروت ست می توانید به مقاله”آشنایی با تغذیه گیاهان و مواد مغذی مورد نیاز آنها“مراجعه فرمایید.
راهکارهای جلوگیری از تاثیرات منفی آبیاری
1.مدیریت بهینه آبیاری:
آبیاری دقیق و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند آبیاری قطره‌ای و سیستم‌های هوشمند آبیاری میتواند به کاهش مصرف آب و بهبود بهره‌وری کمک کند.همچنین زمان‌بندی و مقدار آب مورد نیاز برای هر محصول باید به دقت برنامه‌ریزی شود.
2. آموزش و آگاهی‌بخشی:
آموزش کشاورزان درباره روش‌های صحیح آبیاری و مدیریت منابع آب میتواند به کاهش تاثیرات منفی کمک کند.همچنین ترویج کشاورزی پایدار و استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار و تکنیک‌های مدیریت خاک و آب باید ترویج شود.
3.استفاده از منابع جایگزین:
استفاده از آب‌های بازچرخانی شده و آب‌های سطحی به جای آب زیرزمینی میتواند به کاهش فشار بر منابع آب زیرزمینی کمک کند.همچنین،ترویج کشت دیم در مناطق مناسب میتواند به کاهش وابستگی به آبیاری مصنوعی کمک کند.
با توجه به این موارد، مدیریت صحیح و بهینه منابع آبی و آبیاری اصولی میتواند به حفظ محیط زیست، افزایش بهره‌وری کشاورزی و پایداری منابع آبی کمک شایانی کند.
آشنایی با کشت دیم
کشت دیم یا کشت بارانی به روش کشاورزی گفته می‌شود که در آن از بارش‌های طبیعی به‌عنوان منبع اصلی آب برای آبیاری محصولات استفاده می‌شود، و نیاز به آبیاری از منابع آبی دیگر ندارد. این روش در مناطقی که بارندگی کافی دارند، به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک، بسیار رایج است.
اگرچه این نوع کشت دارای مزایا و معایبی نیز می باشد،از مزایای این نوع کشت می توان به کاهش هزینه ها،حفظ منابع آب و کاهش فرسایش خاک اشاره کرد. از معایب این نوع کشت نیز می توان به محدودیت در نوع کشت محصول،وابستگی گیاهان به بارندگی و کاهش عملکرد آنها اشاره کرد.
مایا رشد تولید کننده برتر انواع کودهای کشاورزی ازجمله کود هیومیک اسید پرک و کود کلات آهن،مس،روی و منگنز تحت لیسانس MayaHofheim آلمان،با توجه به دغدغه کشاورزان نسبت به تولید و رشد محصولات بهتر با استفاده از جدید ترین تکنولوژی ها همراه با فرمولاسیون اختصاصی دست به تولید انواع کود های کشاورزی پرداخته است.جهت کسب اطلاعات بیشتر درخصوص محصولات مایا رشد به صفحه محصولات مایا رشد مراجعه فرمایید.
Article Source: A Review on Methods of Irrigation used in Agriculture
- Admin
